Hollandse luchten en landschapsfotografie
De meeste fotografen hebben ‘iets’ met landschap. Onze Hollandse luchten bieden dan ook meer dan genoeg gelegenheid om je hier als fotograaf langere tijd mee bezig te houden.
Hoewel niet wetenschappelijk onderbouwd vermoed ik dat dit, naast de kinderen, het meest gefotografeerd wordt door startende hobbyisten.
Het vastleggen van die mooi zonsopkomst of -ondergang. Dat is waar het voor de meeste van ons begint of is begonnen.
Beeld in balans
Een van de belangrijkste zaken is de balans.
Natuurlijk zorgen we voor een rechte horizon, maar daarnaast is balans in de lichte en donkere delen in het beeld van groot belang.
Probleem hierbij wordt, voor de liefhebber, op de lange duur de beperkingen van de camera. Het overbruggen van licht naar donker met heel veel nuances is niet besteed aan de gemiddelde camera.
Technische gezegd: de huidige camera kan zo’n 7 stappen (stops) overbruggen van puur wit naar puur zwart. Het menselijk oog gemiddeld zo'n 11.
Een stop is een complete stap van het diafragma, de sluitertijd of ISO waarde.
– Bijvoorbeeld: van F4 naar F5.6 – 1/60 naar 1/125 – 100 naar 200 ISO – Dus niet alle tussenliggende waarden die tegenwoordig veelvuldig in te stellen zijn op de camera’s. We hebben het hier over 'de goede oude tijd' van de zwart-wit fotografie.
Oplossing voor hoge contrasten
Inventief als mensen zijn, worden hiervoor oplossingen bedacht.
In het blog vind je een aantal artikelen die deze oplossingen bespreken. Lees bijvoorbeeld Landschapsfotografie met een grijsverloopfilter of Landschapsfotografie verloopfilter of digitaal bewerken?
Laten we terugduiken in de tijd.
In het analoge tijdperk is Ansel Adams (1902 – 1984) al begonnen met het zogenaamde 10-zone systeem. Een verloop van zwart naar wit in 10 stappen.
Termen als doortekend wit, en dichtlopend zwart stammen uit deze tijd. Het zoeken naar zoveel mogelijk detailinformatie binnen het beeld als eindresultaat in de fotografie is begonnen.
In dit artikel gaat het voornamelijk over de achterliggende informatie. Het begrijpen van het waarom is een stap naar de oplossing. In de andere artikelen gaat het over de oplossingen op de camera (filters) en in de software/computer (HDR).
Hollandse luchten
Overal ter wereld hebben we buiten de lucht ter beschikking. Een helder deel in het beeld van de fotograaf.
Sinds de grote meesters uit de schilderkunst wordt Nederland al geroemd om zijn luchten. Schilders als Willem van de Velde en Nicolaus Baur stonden bekend om het vastleggen van boeiende wolken en dreigende luchten. De lucht werd gebruikt als sfeermaker van het beeld.
Met het platte landschap in Nederland zijn er vele mogelijkheden om deze luchten te benadrukken. Dit levert zeer mooie resultaten met silhouetten en boeiende wolkenpartijen.
Het eindeloze benadrukt door de verdeling, waarbij 2/3 van het beeld wordt gevuld met wolken.
Ook onze kusten bieden de nodige boeiende beelden. De spiegelingen van het natte zand, waarbij een symmetrisch beeld de mogelijkheid biedt om te blijven ontdekken en zoeken naar onder en boven.
Luxe van de schilder
De luxe voor de schilder is de mogelijkheid om dit boeiende schouwspel vast te leggen met een streek van de kwast en de juiste tinten.
Een samenspel tussen de felle lichte partijen rond de zon en overschaduwde landdelen. De zachte tinten van de duinen of donkere voren in een zojuist omgeploegd land vormen dan een prachtige tegenhanger voor de dreigende grijze grauwe lucht met hier en daar oplichtende randen van de zon die vecht voor een plekje.
De gedoemde fotograaf
Maar wat nou als je die mooie wolkenpartij én de donkere ondergrond beide goed in je foto wilt krijgen. Als fotograaf ben je gedoemd tot de beperkingen van de camera.
Het beeldmateriaal (vroeger de film en nu de sensor) is niet in staat om in beide delen de volledige informatie weer te geven.
Als fotograaf word je dus gedwongen een keus te maken tussen de lichte bovenkant en de donkere onderkant. Een compromis in beide kan, maar alleen met hulpmiddelen.
Het Hollandse luchten dilemma
Een camera is prima in staat om het beeld vast te leggen. Bij de Hollandse luchten met van die mooie wolken en het hoge contrast sta je als fotograaf voor een dilemma. Ga ik voor licht/lucht of donker/zichtbaar landschap.
Door de eerdergenoemde beperking van het overbruggen van het contrast, moet je een keus maken.
Detailinformatie in de lichte delen of in de donkere delen. Door de beperking van het opnamemateriaal is het niet mogelijk om in beide evenveel detailinformatie vast te leggen.
Als fotograaf maak ik graag gebruik van deze beperkingen. Houd rekening met het onvermogen van het beeldmateriaal en maak er gebruik van! Voor mij is het zeker geen dilemma, maar een bewuste keus.
Ik speel met de uitersten die de camera biedt. Gebruik het donkere onderdeel als silhouette en breng het boeiende wolkenspel in beeld. Zorg bij het instellen van de camera dat je de meting voor de lichte delen in orde hebt. Het gevolg is dat de donkere delen zonder detail zullen worden weergegeven. Door goed te letten op de compositie, krijg je de mogelijkheid voor boeiende beelden.
Persoonlijk ga ik graag voor deze hoge contrasten. Het beeld opgebouwd uit weinig kleurinformatie. Een spel tussen zwart en wit, zoals een schets. Dit is geheel persoonsgebonden en zal niet iedereen in de smaak vallen. Nou valt gelukkig over smaak niet te twisten, dus zijn ervoor degene met een andere voorkeur ook de nodige oplossingen.
Daarover in de andere artikelen meer....
